1. Home
  2. |
  3. Blog
  4. |
  5. Wat is een VUCA...

Wat is een VUCA wereld?

door | 21 augustus 2019

VUCA: Volatile, Uncertain, Complex & Ambiguous. De Amerikaanse schrijver, hoogleraar en consultant Peter Ferdinand Drucker (1909 - 2005) zei in 2000: “De grootste verdienste van het management van de 20e eeuw is de vijftigvoudige verbetering van de productiviteit van de fabriekswerker. De grootste uitdaging van het management voor de 21e eeuw is om de productiviteit van de kenniswerker op een vergelijkbare wijze te verbeteren.” Met de kennis van nu proberen we daaraan een bijdrage te leveren. Met deze blog over VUCA bijvoorbeeld.

De principes van een ‘VUCA world’ komen uit het Amerikaanse leger en stammen uit de tweede helft van de jaren ’80. Na de eeuwwisseling wordt de term ook in een maatschappelijke context gebruikt in organisatieadvies en marketing. Mission Matters onderkent dat dit wereldbeeld nu werkelijkheid is en we zien onze klanten, relaties, collega’s, vrienden en familie worstelen.

Leveranciers, concurrenten, aandeelhouders, stakeholders, de media en noem maar op hebben het op dit moment niet makkelijk. De druk die de ontwikkelingen in de wereld van nu geeft, zorgt voor beperkingen die haaks staan op de zucht naar vooruitgang. In onze organisatieadviespraktijk van bedrijven die constant bezig zijn met digitale transformatie speelt verandering, en hoe daarmee om te gaan, een belangrijke rol.

“Het zijn niet de sterkste soorten die overleven en ook niet de meest intelligente. Het is het soort dat het beste reageert op veranderingen.” – Charles Darwin

De VUCA wereld is inmiddels een geaccepteerd en afgebakend begrip. Deze korte clip legt in 2:42 minuten de effecten van de VUCA wereld uit. In deze blog leggen we uit wat VUCA is en hoe leidinggevenden er mee om kunnen gaan.

De VUCA wereld in het kort

– Volatility (grilligheid, bewegelijkheid, onrust)Waar je voorheen nog met redelijk voorspelbare processen te maken had, volgen ontwikkelingen zich ‘as we speak’ in een hoog tempo op. Informatie komt van alle kanten op je af, maar: welke signalen zijn relevant voor jou? Hoe interpreteer je, maak je beslissingen en zorg je voor orde in de chaos? Er worden hoge eisen aan je gesteld en men verwacht dat je direct reageert op de juiste prikkels. Dit geeft vroeger of later het gevoel de zaken niet meer onder controle hebben met als gevolg gevoelens van onmacht en paniek. Je bent niet de enige: ‘System Overload’ is zowel voor mensen als voor organisaties een staat van zijn.

– Uncertainty (onzekerheid)Veel van de gebeurtenissen in onze grillige wereld vergroten de onzekerheid en die hebben onvoorspelbare gevolgen welke positief en negatief kunnen uitpakken. Ondanks een goede voorbereiding kan iets toch nog fout gaan of in ieder geval anders verlopen dan je van tevoren aannam of had voorspeld. Niet alles is te voorkomen. We leven in een schijnveilige en schijnbaar maakbare wereld. Risico’s worden niet geaccepteerd, maar de realiteit is anders dan de bubbel van informatie waarin je leeft.

– Complexity (ingewikkeld)Onze wereld is ingewikkeld en chaotisch. Informatie is overal en nergens. Technologieën volgen elkaar in een hoog tempo op. Uit al die beschikbare informatie wordt het steeds lastiger het juiste en bruikbare er uit te filteren. Kennis is overal. Bij wie moet je zijn? Waar? Help!

– Ambiguity (vaagheid, onduidelijkheid, ongedefinieerd)Welke factoren spelen een rol? Wie heeft er gelijk? Waar kan je je beslissingen op baseren? Kies je voor A, of had je achteraf misschien beter B kunnen kiezen? Niemand weet het en degenen die zeggen het te weten, blijken even later toch ongelijk te hebben. Wat is jouw mening waard? Waar zijn we aan toe?

Van een afstand bezien is er in principe niets nieuws onder de zon. De wereld was altijd al een complex systeem. Een groot verschil met nu is dat de eisen van vandaag 20, 30 en zeker 40 jaar geleden nog helemaal niet aan de orde waren. Dit zorgt ervoor dat steeds vaker en steeds meer organisaties niet adequaat en snel genoeg reageren. Hierdoor stellen ze zichzelf, hun markt, de stakeholders en alle andere factoren en mensen in hun omgeving teleur. Dit proces gaat nu zo snel, dat disruptive bedrijven van nu de bedrijven van gisteren omver blazen, met alle gevolgen van dien. Wie dat niet ziet, loopt achter, verliest of verdwijnt.

de VUCA betekenis voor leiderschap

Managers, directie en andere leidinggevende weten dat zij zelf een belangrijke oorzaak  kunnen zijn van onduidelijkheid, welke leidt tot chaos in hun organisatie. Hoe kun je met die wetenschap toch de juiste beslissingen maken? Hoe kun je dit verantwoorden, aan jezelf en aan je medewerkers? Wie helpt je en hoe. Of moet je het helemaal zelf en alleen doen? Feit is dat je niet meer op traditionele waarden kunt vertrouwen. Vrij naar Einstein: als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg. En dat is anno nu geen optie.

Start eens met deze test en ga na in welke mate dit voor je professionele omgeving van toepassing is. Zet een kruis op een schaal van 1 tot 10 per aspect:VUCA wereld test

Heb je te maken met een hoge mate van VUCA tendensen in je omgeving? Dan voldoet vaak de huidige organisatiestructuur niet meer, kun je als leider niet meer op basis van command & control de optimale resultaten behalen, en is de cultuur dringend aan verfrissing toe.

Betekenis voor je team

In onze tijd veranderen veel variabelen snel, zijn onzeker, complex en vaag. Je zal dus op een andere manier moeten gaan werken dan je gewend was. Minder strak, flexibel en meer visionair. Neem je markt mee en kom erachter wat de klanten van je klanten van de organisatie nodig hebben. Stel open vragen en kom echt te weten wat ze willen.

Meer aandacht aan werkelijke behoefte van klant en de eigen organisatie geven, teruggrijpen op de lessen van het recente verleden, scherp de horizon afspeuren en vernieuwende strategische en operationele beslissingen nemen. Wat onregelmatigheden lijken, kunnen wetmatigheden worden. Uiteindelijk is dat wat de mens tot een succesvol wezen maakt: patronen herkennen en zich aanpassen. Gebruik je zintuigen en ‘voel’ de dynamiek van je organisatie. Een laatste stap is beseffen waar het je organisatie om gaat.

Leiderschapsoplossingen die goed werken in een VUCA wereld

Volatile > Vision:
visie hebben en uitdragen;

Uncertain > Understanding:
begrijp de context;

Complex > Clarity:
verschaf helderheid en versimpel;

Ambiguous > Agility:
bouw flexibiliteit in.

Welke vaardigheden hebben leiders nodig om de wereld te kunnen begrijpen?

– Chaos is niet meer dan een complexe vorm van orde. Als je de situatie begrijpt, snap je al veel beter wat er aan de hand is en wat je moet doen om paniek te voorkomen. Probeer helder te krijgen wat er aan factoren spelen. Maak een ‘foto’ van de werkelijke, huidige situatie. Welke veranderingen zie je? Schep orde in de chaos met de juiste waarheid, voordat je aan oplossingen denkt.

– Zodra er overzicht is, is er inzicht. Geef een zo helder mogelijk beeld en hou het zo eenvoudig als kan. Breng de situatie waar de organisatie zich nu bevindt duidelijk en eenvoudig over op je collega’s. Wat is de Commander’s Intent?

– Wat zijn de thema’s en wat is de bijbehorende visie? Omschrijf dit op een eenvoudige en begrijpbare manier. Markeer de stip op de zorgvuldig gescande horizon en geef een route aan om er te komen. Denk eraan dat je kaders aangeeft waarbinnen je werkt.

– Een kant-en-klaar plan bestaat niet. Wel een route-aanpak, een goed omschreven idee om je doelen te bereiken. Ga gezamenlijk op zoek naar wat wel en niet werkt en zet samen kleine stapjes in de goede richting. Trial & error past hierbij: durf te experimenteren en fouten maken mag! Stuur snel en vroegtijdig bij, stop als iets niet werkt.

– Wees duidelijk waar je naar toe wilt, en flexibel in hoe je dat gaat bereiken!

Meer weten over de VUCA wereld en organisaties in transitie?

Mission Matters heeft een aantal transitieprogramma’s voor organisaties. Voor als je je organisatie in beweging wilt of moet brengen. Professor Gregory Bunch van het Chicago Management Institute gaat in de onderstaande video, van ruim 23 minuten, uitgebreider in op VUCA.

Veranderstappen van Kotter

Harvard professor John Paul Kotter (1947) schreef in 1995 de bestseller ‘Leading change’, een toonaangevende uitgave in de managementdiscipline veranderingsmanagement. Hij beschreef hierin acht chronologische succesfactoren die leiden tot een succesvolle implementatie van verandering binnen organisaties. De fases zijn nog relevant, maar de duur van de fases is vele malen korter en het tempo hoger dan in 1995.

MENSEN TRANSFORMEREN ORGANISATIES

Meer informatie over onze diensten transitie, ontwikkeling of coaching? We plannen graag een afspraak.

Social Media

Wij posten met regelmaat updates en artikelen op social media kanalen. Wil je ons volgen?

Meer blogs

Iemand zijn. Op zoek naar de toepasbaarheid van dit boek

Iemand zijn. Op zoek naar de toepasbaarheid van dit boek

Een vertaling van dat hele dikke boek IEMAND ZIJN van Joep Dohmen naar de alledaagse praktijk: over mijzelf, de onderneming, het coachvak. Op een vrije manier mee omgaan om te ontdekken of het waardevol is voor organisaties, directeuren, managers en teams.

Laten we samen deze reis maken, samen groeien en leren. Jouw inzichten zijn net zo waardevol als die van Dohmen of mij, dus laten we delen en ontdekken.

Een dialoog tussen mens en machine: gaat AI de coach vervangen?

Een dialoog tussen mens en machine: gaat AI de coach vervangen?

Tijdens een smakelijke lunch met mijn man, informaticus van beroep, spreken we tussen de soep en het hoofdgerecht over ChatGPT. Hij vraagt mij of mijn beroep als coach nog wel toekomstbestendig is.

Een heerlijk pittige vraag die me aanzet deze te beantwoorden in dit blog. Gaat AI coaching vervangen of niet?

Rust, reinheid en regelmaat

Rust, reinheid en regelmaat

Velen van ons zijn opgegroeid met aloude adagium ‘Rust, Reinheid en Regelmaat’ als dé sleutel tot gezonde opvoeding. Dat is wat we bedrijven en hun werknemers ook van harte gunnen. Maar laten we duidelijk zijn, we hebben het niet over de soort rust waarbij je in slaap valt, de reinheid van kraakheldere toiletten, of het soort regelmaat dat in monotone sleur vervalt. Nee, we hebben het over iets anders. Een blog over de drie R’en die bedrijven dringend nodig hebben.